AANPASSEN…
Volgens Darwin is
het niet de sterkste van de soort die overleeft, niet de meest intelligente,
maar degene die het meest reageert op verandering. Deze verklaring deed me
denken aan de grappige ervaring die we hadden in ons eerste jaar als studenten
Filosofie. We vonden de cursus zo droog totdat een van de docenten ons
introduceerde in het debat tussen de twee beroemde filosofen; Heraclitus en
Parmenides. Deze twee mannen maakten van de droge en saaie filosofie iets
interessants voor ons. In een fase waren we als voetbalfans van Ajax en PSV
verdeeld tussen deze twee filosofen. Mensen noemden zichzelf Heraclitiaan en
Parmenidiaan. Degenen die tegen verandering waren, zijn voor Parmenides en
degenen die voorvechters van verandering werden, zijn voor Heraclitus.
Heraclitus was
interessant en grappig voor mij. Het was niet alleen zijn filosofische
standpunt, maar ook de manier waarop hij het uitdrukte. Volgens hem 'kun je
niet twee keer in dezelfde rivier stappen'. Dit betekent dat zodra je je been
uit de rivier haalt, de rivier weg is, wat je ook ziet, het is een nieuwe
rivier. Het was voor sommige mensen zo moeilijk om te slikken. Toch is het niet
ver van de realiteit.
Zelfs vóór de
komst van het Corona-virus (COVID 19) waren we al ondergedompeld in een
technologisch gedreven wereld die erg snel aan het worden was. Verandering vond
plaats met de snelheid van het licht. Mensen worstelden om ermee om te gaan en
te overleven. Nieuwe technologie verstoorde de zaken al sneller dan de meeste
mensen aankonden. Het was alsof we niet anders konden dan door te gaan op de
snelle rijstrook. En dan komt het virus.
Parmenides was
ook interessant, voor hem gaat niets veranderen, 'zijn is, geen wezen is niet'
(wat is, is, en wat niet is, is niet). Hij beweerde dat er niets is als
beweging, de hond rent niet sneller dan de schildpad omdat er geen beweging is,
geen verandering. Verandering is slechts een illusie. Heel grappig. Maar wie
had ooit kunnen geloven in de manier waarop de wereld zo druk was en racete
alsof er geen andere opties waren, dat mensen binnen konden blijven met hun
familie, alles stond bijna stil, maar de wereld kwam niet tot een einde. En dan
komt het virus.
Voor sommige
mensen is het virus een pauze, het is een obstakel, het is onderbroken met de
normale manieren en iedereen verlangt en verlangt om terug te gaan naar de
'normale' manier, naar de 'oude' manier, naar de gewone manier. Veel landen
versoepelen geleidelijk de afsluiting en er zijn gemengde gevoelens. Maar één
ding is zeker: de rivier is veranderd. Het is niet langer de rivier waar we
eerder in stapten. Het verlangen om terug te keren naar het normale, naar de
oude rivier, is goed en natuurlijk, maar het kan ons ook verblinden voor de
realiteit dat we sneller evolueren en evolueren dan we zelfs maar kunnen
begrijpen. Phil Bronstein, voormalig Amerikaans uitgever, zei ‘iedereen die beweert u te vertellen hoe de
wereld er over tien jaar uitziet, is misschien onder de invloed van een soort
drug’. En, tien jaar is zelfs veel, het is echt moeilijk om te zeggen hoe de
wereld er over twee jaar uitziet. Daarom is aanpassing erg belangrijk. We
hoeven alleen ons aanpassingssysteem te activeren. Dit kunnen we leren van
kinderen, kinderen passen zich gemakkelijk aan, ze zien de wereld altijd op een
nieuwe manier, altijd mobiel en flexibel in het achterhoofd.
Verandering is
echt, het valt niet te ontkennen, het is niet te stoppen en onvermijdelijk.
Maar we zijn geen slachtoffers van verandering, we kunnen de verandering
beheersen, we kunnen ons aanpassen, we kunnen evolueren, we kunnen de
verandering sturen, we kunnen de verandering optimaal benutten, we kunnen van
de verandering leren. Bovenal kunnen we leren om in het heden te zijn, hier en
nu, niet verslaafd te zijn aan het verleden en niet vast te zitten in de toekomst,
maar volledig aanwezig te zijn voor onszelf hier en nu, het beste van het heden
te maken met vertrouwen, met mededogen voor onszelf en anderen, dankbaarheid
voor de gaven van nu, de gaven van elkaar. We kunnen onszelf onderzoeken en de
grootsheid in ons aanboren en dat beseffen; ‘Ik ben’, zal niet compleet zijn
zonder ‘we zijn’.
Pater Callistus
Offor