Broeders en zusters,
Over enkele dagen vieren wij opnieuw Allerheiligen en Allerzielen.
Wij naderen de maand november. Het weer is guur en de dagen worden snel
korter. De vele bladeren in onze straten tonen de vergankelijkheid van
de natuur. In deze coronatijd zullen de komende vieringen, met name ook
Allerzielen, op een heel eigen wijze worden beleefd.
Wij beseffen onze
eigen kwetsbaarheid en vergankelijkheid, zeker de ouderen onder ons.
Onderhuids geeft de huidige stand van zaken veel onzekerheid en
moedeloosheid. Maar wij mogen ons laten inspireren door het gegeven dat
wij niet de eerste christenen zijn. Wij staan op de schouders van vele
generaties van gelovigen. Een lange en veelkleurige stoet van mensen is
ons op de weg van Christus voorgegaan. Mensen die in kracht van Hem aan
hun bestaan gestalte hebben gegeven. In kracht van de Geest maakten zij
Christus zichtbaar in hun eigen leven.
Een grote menigte
Met Allerheiligen lezen wij tijdens de Eucharistie uit het
laatste bijbelboek, de openbaring van de apostel Johannes (7, 2-4,9-14).
Hij spreekt over de dienstknechten van God die met een zegel op hun
voorhoofd worden getekend. Dat is een indrukwekkend beeld: God kent zijn
mensen en heeft zorg voor hen. Zij zijn Gods eigendom. Mensen uit
Israël, het volk van Gods eerste liefde, maar ook mannen en vrouwen uit
alle volkeren. Johannes ziet een grote menigte die niemand tellen kan,
uit alle rassen en stammen en volken en talen. Zij waren verbonden met
God en instrumenten in zijn hand. Mensen die verbonden waren met
Christus en hun ego steeds meer door Hem lieten vormen. Zij waren
Christusdragers die de zaligsprekingen, die wij op Allerheiligen ook
zullen horen (Matteüs 5,1-12a), concreet hebben geleefd.
Onbereikbaar ver?
Het gevaar bestaat dat de heiligen zo braaf en zoet worden
beschreven dat wij er een beetje wee van in de maag worden. Maar ook
kunnen heiligen ons zo perfect worden geschetst, dat zij onbereikbaar
worden. Wij kunnen zelfs schuldgevoelens krijgen over onze eigen
schamelheid en falen. Maar ik denk dat wij de heiligen dan verkeerd
inschatten. De heiligen die ons zijn voorgegaan waren mensen van vlees
en bloed. Juist zij beseften hun eigen kleinheid en afhankelijkheid. De
apostel Paulus schrijft daar mooi over. Wat hij is, is hij door genade,
door de kracht van God. Niet op eigen kracht maar in kracht van Christus
kunnen wij in het voorspoor treden van hen die ons zijn voorgegaan en
ons tot voorbeeld zijn in zachtmoedigheid en barmhartigheid; in de inzet
voor gerechtigheid en vrede.
Mensen die zuiver zijn van hart. Op het feest van Allerheiligen mogen
wij ons verbonden weten met alle heiligen die ons zijn voorgegaan als
voorbeelden en voorbidders.
Dierbare gestorvenen
Met Allerzielen, de dag na Allerheiligen, staan wij stil bij
onze dierbare doden. In veel parochies worden de gestorvenen van het
afgelopen jaar herdacht. Wij noemen hun namen en steken kaarsen aan. Dit
jaar, met alle coronabeperkingen, helaas in klein verband. Dat zal
velen van ons pijn doen. Maar via livestream is een toenemend aantal
parochies in staat om gelovigen de mogelijkheid te bieden de
herdenkingsviering in de kerk thuis te laten volgen. Emotioneel raakt de
Allerzielenviering ons diep. Zeker als de dood recent een dierbaar mens
uit ons midden heeft geroofd. Wij zijn dan voorgoed getekend door
verlies. Juist in deze coronatijd beseffen wij, misschien sterker dan
voorheen, onze sterfelijkheid. Midden in het leven zijn wij door de dood
omgeven. Wij denken aan de duizenden families die sinds maart een
dierbare aan de gevolgen van het virus hebben verloren. Maar natuurlijk
ook de andere dierbaren die de dood heeft geroofd. Als de dood ons nabij
komt, is er intens verdriet. De dood betekent definitief loslaten en
een lege plaats aan tafel. De dood van een dierbare maakt heel de
toekomst duister.
Door het leven omgeven
Maar voor een christen vormt de dood niet het laatste
woord. De dood kan het leven omgeven maar midden in de dood zijn wij
door het Leven, door God, omgeven. Op de Paasmorgen is Christus door de
dood heengegaan. Door de opstanding van zijn Zoon heeft God de macht van
de dood gebroken. Pasen vormt zo voor ons een belofte. God is trouw en
wij mogen leven met het perspectief eens thuis te komen bij Hem. Wij
zijn geen raketten die in het heelal opbranden. Wij zijn geen
eendagsvliegen die weer verdwijnen. De Schepper is ook onze Voltooier.
Bij Hem zijn wij veilig.
Lastige tijd
In deze lastige tijd gedenken wij met Allerzielen onze doden.
En hopelijk troosten wij de nabestaanden die door de dood van een
dierbare vaak voorgoed zijn getekend. Christelijke troost heeft alles te
maken met een wenkend perspectief. En dat perspectief vormt de levende
God. Wij mogen geloven dat deze God mensen vasthoudt tot over de grens
van dit aardse leven heen. Wij kunnen onze dierbare doden overgeven in
Gods hand. In het vertrouwen dat hij hen voorgoed zal tekenen met een
zegel op hun voorhoofd. Vanuit dat geloof wens ik u inspirerende
vieringen met Allerheiligen en Allerzielen.
Mgr. dr. Gerard de Korte